Een T-shaped professional beschikt over specialistische kennis op een bepaald terrein, maar heeft zich tevens breed ontwikkeld. In de praktijk blijkt een T-profiel een goede basis voor je carrière. Iemand die T-shaped is kan problemen aanpakken die voor anderen te lastig zijn.
In veel beroepen ligt het carrièrepad vast: je begint onder aan de ladder, specialiseert je enige jaren in één bepaalde discipline, om vervolgens uit te waaieren en bredere kennis en vaardigheden te ontwikkelen. Uiteindelijk liggen vaak managementposities in het verschiet. Dat geldt bijvoorbeeld sterk in de medische beroepen, in de wetenschap en in de ict.
Mythe: Specialisme is een loopbaangarantie
Jack van Minden
Een T-profiel doet zich met name voor bij mensen die hun carrière beginnen als specialist. Een specialist heeft diepgaande kennis van een beperkt vakgebied. Een specialist heeft het bij het solliciteren vaak wat gemakkelijker dan een generalist, die met een brede expertise van veel dingen maar een beetje weet. Maar het risico voor een specialist is dat hij of zij na verloop van tijd tegen een plafond stuit. Want gek genoeg zijn specialisten niet de meest gewaardeerde (lees: beloonde) mensen op de arbeidsmarkt. De oplossing? Ontwikkel een aantal generalistische vaardigheden (bijvoorbeeld communicatieve vaardigheden, neem kennis van organisatiekunde), doe nog een studie of ga een tijdje freelancen.
Meer T-shaped worden
T-shaped professionals zijn vaak veelzijdig en kunnen hun brede kennis en vaardigheden inzetten om succes te behalen in hun carrière. Er zijn verschillende manieren om meer T-shaped te worden:
Studie
Bepaalde studies zijn van meet af aan gericht op het verkrijgen van een T-profiel. De hbo-opleiding bedrijfseconomie is bijvoorbeeld zo'n studie. Gespecialiseerd in de economie weet je ook van alles over het functioneren van bedrijven. Veel specialistische studies met een extra, wat algemenere component verschaffen je een T-profiel: sociaal-wetenschappelijke informatica, kunstmatige intelligentie, taaltechnologie, medische informatiekunde etc. In het hbo: kaderopleiding gezondheidszorg, technische bedrijfskunde etc. Overigens is in hethbo vaak bij de meer specialistische studies ook een algemenere component opgenomen om aansluiting op de beroepspraktijk te garanderen. Een beroep dat bij uitstek een T-profiel vereist is het beroep van controller. Zo iemand weet alles van financiën, maar moet meestal ook leiding geven aan een afdeling en het management team adviseren.
Werk met vastomlijnd carrièrepad
In sommige beroepen is het bijna vanzelfsprekend om volgens een vastomlijnd carrièrepad omhoog te klimmen. Je begint als programmeur, na enige jaren word je analist, daarna mag je eens een klein project leiden en uiteindelijk groei je uit tot projectmanager, accountmanager of iets anders-manager. In de gezondheidszorg gaat het ook vaak zo: je bent na jaren opleiding eindelijk IC-verpleegkundige, na een tijdje mag je een groep studenten opleiden en tot slot word je hoofd opleidingen in een ziekenhuis.
Algemene vaardigheden ontwikkelen
Veel specialisten kijken erop neer: algemene competenties hoef je niet te leren, vinden ze. Maar realiseer je goed: veel specialisten zijn, als ze in het openbaar moeten spreken, de saaiheid zelve, ze schrijven geen A4-tje zonder taalfout en als ze een advies geven, voelt de gesprekspartner zich overdonderd door details. Wie als specialist écht serieus genomen wil worden, kijkt niet neer op algemene competenties en soft skills, maar ontwikkelt ze bewust. Suggesties:
Doe een schrijfcursus, en een cursus 'spreken in het openbaar'. Neem de reacties uit je gehoor serieus. Gaan ze gapen, dan moet je meer bijleren.
Werk aan je communicatieve vaardigheden: dat betekent vooral 'goed luisteren'.
Leer echt goed Engels en behelp je niet langer met 'Dunglish' of steenkolenengels. Er zijn bijvoorbeeld veel goede cursussen ‘Business English’. Bij sommige behaal je zelfs een waardevol certificaat (bijv. Business English Certificate van de Cambridge University).
Ontwikkel adviesvaardigheden.
Verdiep je in organisatorische aspecten van het bedrijf waar je werkt: neem zitting in de OR of de een of andere commissie en vraag je af waarom dingen gaan zoals ze gaan. Doe ze niet af als ‘dom of slap gedoe’, want er is een reden waarom bedrijven werken zoals ze werken.
Zelf investeren: naast je werk nog een studie doen
Een T-profiel kun je ook bereiken door naast je huidige baan nog een ‘algemene’ studie te doen, zoals Bedrijfskunde MER. Er zijn veel post-hbo-opleidingen en commerciële ‘leergangen’ die gericht zijn op mensen die een baan hebben en die zich willen verbreden.
T-shaped in het team
Iemand met een T-profiel kan een gewaardeerde medewerker in een team zijn. Hij brengt in ieder geval diepe expertise in één bepaalde discipline in, maar is ook communicatief, kan met klanten omgaan, een presentatie geven etc.
Management-developmentprogramma’s
Sommige grote organisaties leiden hun eigen managers van de toekomst op. Ze identificeren zogenoemde 'high potentials' (professionals in wie ze wat zien), die vervolgens mogen deelnemen in een management-developmentprogramma. Als je dat wat lijkt, zorg er dan voor dat je uitblinkt en opvalt, niet alleen in je eigen vak, maar juist in de algemene vaardigheden. Buiten de muren van je eigen functie en team kunnen kijken is een vereiste.
Freelancen
Een freelancer moet van alle markten thuis zijn: acquisitie, financiën, administratie, netwerken, onderhandelen enzovoort. Als je als specialist een tijdje gaat freelancen ontwikkel je deze vaardigheden (of je gaat failliet). Met deze vaardigheden zul je op de arbeidsmarkt, als je ooit wilt terugkeren naar een reguliere baan, heel waardevol zijn.
De omgekeerde T: de generalist specialiseert zich
Wie als generalist begonnen is en steeds meer het gevoel krijgt dat zijn of haar werk ‘nergens over gaat’, kan besluiten alsnog een T-shaped profiel te ontwikkelen. Dit zal vaak niet gaan zonder te investeren in scholing.
Een sociologe die meer dan tien jaar over haar studie had gedaan, had ongeveer 0% kans op een baan. Ze besloot een jaar te investeren om zich om te scholen tot webtechnoloog. Ze is nu een zeer gewilde techneut. Niet alleen omdat ze een uitzonderlijk goede programmeur is, maar ook omdat ze een aanvulling is voor het team en uitstekend luistert naar wat de klant wil.
Aanbevolen websites
- Serieel meesterschap, van het T-profiel naar het M-profiel, Marguerithe de Man op Sioo.nl. Iemand met een M-profiel heeft diepgaande kennis van meerdere vakgebieden, heeft meerdere expertises, en kan die holistisch integreren.
- Ik wil T-shaped professional worden, hoe doe ik dat? door Emile Ramlal op globalknowledge.com.
- T-shaped Professionals: What Is It and How To Become One, door Tim Brunicardi op de blog van Hocking College.
Auteur: Ysolde Bentvelsen
